İkinci Dünya Savaşı’ndan yenik çıkmasının akabinde zafer kazanmış devletlerin zoruyla “barışçı” bir anayasaya sahip kılınan Japonya’nın artık pasif politikayı bırakacağı bir kaç yıl evvelce muhakkak olmuştu. Bir suikast sonucu öldürülen eski Başbakan Şinzo Abe periyodunda evvel anayasasını askerileştirmiş akabinde ordusunu güçlendirme kararı almıştı ülke.
Çin’in de son vakitlerde proaktif dış siyasete geçtiği düşünülürse çeşitli nedenlerle “pasif diplomasi” gütmüş bu iki ülkenin artık daha etkin siyasetlere yöneldiği anlaşılır. Malum, Çin, Suudi-Arabistan ile İran’ı barıştırmış, Rusya ile Ukrayna için de bir barış muahedesi hazırlığına başlamıştı. Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Şi Cinping’in önceki gün Moskova’yı ziyareti de bu siyasetin son evresini oluşturuyor.
Zor demişlerdi
Bu nedenle Japonya Başbakanı Fumio Kishida’nın dün (Salı) Ukrayna’nın başşehri Kiev’e yaptığı sürpriz ziyaret ülkesinin yeni dış siyasetine son derece uygun. Ancak Japon haber ajansı Kyodo News, bir Japon önderin yabancı bir ülkeye habersiz bir ziyaret gerçekleştirmesinin az görülen bir durum olduğunu belirterek. Tokyo’daki yetkililerin daha evvel Kiev’e yapılacak bir ziyaretin güvenlik nedeniyle sıkıntı olacağını belirttiklerini anımsatıyor.
Kishida’nın Kiev ziyareti Hindistan Başbakanı Narendra Modi ile görüşmesinden yalnızca bir gün, Tokyo’da Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yoel ile görüşmesinden de bir haftadan kısa bir mühlet sonra gerçekleşti. Modi ile görüşen Kishida, Çin’in bölgedeki tesirine karşı koymayı amaçlayan yeni bir Hint-Pasifik teşebbüsünü duyurmuştu. Hem Japonya hem de Hindistan, ABD, Avustralya ile birlikte Hint-Pasifik güvenlik iştiraki olan Quad’ın üyeleri.
Düşman kardeşler artık dost
Geçen hafta Kishida ile Yoon ortasında yapılan görüşme, ABD’nin iki müttefiki ortasındaki ilgilerin tekrar tesis edilmesinde başarılı olduğu manasına geliyor. Japonya ile Güney Kore ortasındaki bağlantılar G. Kore’nin 2. Dünya Savaşı sırasındaki kabahatleri için tazminat istemesiyle uzun vakittir gergindi. Lakin hem Çin’in artan tesiri hem de Kuzey Kore ile yaşanan tansiyonlar iki ülkeyi bir ortaya getirdi.
Kishida’nın Ukrayna ziyareti de üstteki gelişmeleri izleyen yeni bir ABD/Batı yanlılığının işareti. Japonya Dışişleri Bakanlığı, Kishida’nın Ukrayna Devlet Lideri Volodomir Zelensky ile görüşmesi sırasında “vatanlarını savunmak için ayağa kalkan Ukrayna halkının cüretine, azmine duyduğu saygıyı” tabir ettiğini duyurdu. Kishida’nın bu sözleri, Japonya’nın G7 ülkelerinin başkanlığını yürütmesi nedeniyle bu kümenin da takviyesi manasına geliyor. Ukrayna’nın işgalinin yanı sıra Japonya, toprak uyuşmazlıkları yaşadığı iki ülke olan Rusya ile Çin’in ortak askeri tatbikatları konusunda telaşlarını daha evvel lisana getirmişti.
Tuhaf gelişmeler
Kishida’nın ziyaretinin esrarlı bir havada gerçekleşmesi durumu son derece tuhaf bir hale sokuyor. Zamanlaması da manidar olan ziyaretin, hazırlıklarının çok bilinmeyen olduğu belirtiliyor. Zira katı parlamento kuralları ile savaş sonrası etkin bir savaş bölgesini ziyaret etmeme geleneği nedeniyle Kishida’nın ziyareti engellenebilirdi. Bu nedenle Japonya, hem Hindistan hem de Polonya ile bâtın bir hudut ötesi operasyon yürüttü. Kishida’nın kağıt üzerinde Pazar’dan Çarşamba’ya kadar Hindistan’ı ziyaret etmesi gerekiyordu. Lakin programı kasıtlı olarak bilinmeyen tutuldu.
Hindistan Başbakanı Narendra Modi ile yapacağı tepe de dahil olmak üzere tüm değerli etkinlikler Pazartesi gününe denk gelirken Salı günü büsbütün boş bırakılmıştı. Kishida, Salı günü sabahın erken saatlerinde özel bir jetle Polonya’ya hakikat yola çıktı. Polonya’nın hudut kenti Przemysl’den Kiev’e de 10 saatlik tren seyahatinden sonra ulaştı. Ziyaret haberinin dünyaya bildirilmesi bundan sonradır. Epey garip bir durum. Hazırlıkları açıkça yapılamayan bir ziyaretti Kishida’nınki.
Yardım yağdırıyor
Savaşın başlamasından bu yana Japonya 7.1 milyar ABD Doları meblağında mali, insani yardım kelamı vermiş, Ukrayna’ya gözetleme dronları, kurşun geçirmez yelekler, kasklar, kışlık savaş kıyafetleri, çadırlar, kameralar, dürbünler sağlamıştı. Son ziyaret sırasında da Kishida Ukrayna’nın güç şebekesi için 470 milyon ABD doları, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü aracılığıyla 30 milyon ABD doları meblağında öldürücü olmayan askeri teçhizat yardımı kelamı de verdi.
Japonya mecburî olarak kendisine dayatılan “barışçı” dış siyasetten kurtulmuş görünüyor.
Ukrayna ziyaretinden anladığımız bu.